Mimo silnej ochrony informacji poufnych i tajemnicy dotyczących sytuacji gospodarczych i finansowych przedsiębiorstw, w pewnym zakresie ustawodawca nakłada na podmioty te obowiązki informacyjne. Wynika to z konieczności dbania o sprawność obrotu gospodarczego oraz prawidłowość wykonywania ustawowych obowiązków przez organy państwowe.

Z tego względu, wprowadzono penalizacje zachowań polegających na przekazywaniu informacji nieprawdziwych, nierzetelnych bądź niepełnych.

Na gruncie ustawy o rachunkowości dezinformacji w sektorze gospodarczym zapobiegać mają w szczególności opisane w art. 77 oraz art. 79 przepisy karne sankcjonujące:

• nieprowadzenie ksiąg rachunkowych, prowadzenie ich wbrew przepisom ustawy lub podawanie w tych księgach nierzetelnych danych (art. 77 pkt 1);
• niesporządzenie sprawozdania finansowego, sporządzenie go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcie w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych (art. 77 pkt 2);
• nie poddanie sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta (art. 79 pkt 1);
• nie złożenie sprawozdania finansowego do ogłoszenia (art. 79 pkt 3);
• nie złożenie sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym (art. 79 pkt 4). 

Celem penalizacji tego typu zachowań jest w szczególności ochrona uczestników obrotu gospodarczego i zagwarantowanie im możliwości zapoznania się z rzeczywistymi danymi co do sytuacji majątkowej i gospodarczej określonego kontrahenta. Z tego też względu ustawodawca przykłada dużą wagę do rzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz terminowego sporządzania sprawozdania finansowego przez podmiot zobowiązany, jak również do prawdziwości zawartych w nich danych. 

Analiza dostępnych statystyk publikowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości pozwala zauważyć, że w ostatnich latach nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania organów ścigania tego rodzaju przestępczością. Miało to także wpływ na zakres spraw prowadzonych przez naszą Kancelarię. Wśród najbardziej zwracających uwagę zagadnień, z jakimi do tej pory przyszło nam się zmierzyć wyróżnić można:

• czy w świetle ustawy o rachunkowości w spółce, w której otwarte zostało postępowania sanacyjne i w której zarządowi pozostawiony został do sprawowania zwykły zarząd kierownikiem jednostki, a tym samym osobą zobowiązaną do podpisania sprawozdań finansowych jest zarządca masy sanacyjnej czy też zarząd spółki,
• czy zaniechanie sporządzenia sprawozdania finansowego w spółce nieprowadzącej w żadnym zakresie działalności gospodarczej, ograniczającej swoją działalność do czynności administracyjnych jest społecznie szkodliwe w stopniu uzasadniającym odpowiedzialność karną;
• czy karalne pozostaje zaniechanie poddania sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta w sytuacji, gdy kierownik jednostki, ze względu na brak dostatecznej wiedzy w zakresie księgowości i rachunkowości, nie był w stanie samodzielnie sporządzić sprawozdania finansowego, a jednocześnie sytuacja finansowa jednostki nie pozwalała na powierzenie tego obowiązku wyspecjalizowanemu podmiotowi.