Gwarancją prawidłowo funkcjonującego państwa jest zgodność z prawem, sprawność, oraz rzetelność działań podejmowanych przez urzędników państwowych oraz samorządowych. Patologie na tym polu osłabiają autorytet państwa, jak i osłabiają zaufanie obywateli do struktur państwowych.
Jednym z instrumentów mających chronić wskazane wartości są przepisy karne ulokowane w Rozdziale XXIX Kodeksu karnego, a chroniące właśnie działalność instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego. Analiza tych regulacji pozwala zauważyć, że instytucje te chronione są tak przed atakami skierowanymi „od wewnątrz” (a więc tych podejmowanych przez samych urzędników), jak i atakami „z zewnątrz” (a więc tych przedsiębranych przez osoby trzecie). Do pierwszej grupy zaliczają się m.in. następujące przestępstwa:
- przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej (art. 228 § 1 k.k.)
- przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej za zachowania stanowiące naruszenie przepisów prawa (art. 228 § 3 k.k.)
- przekroczenie swoich uprawnień lub niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego ze szkodą dla interesu publicznego lub prywatnego (art. 231 § 1 k.k.)
Do drugiej zaś m.in.:
- udzielenie albo obiecanie udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji (art. 229 § 1 k.k.)
- tzw. płatna protekcja bierna (art. 230 § 1 k.k.)
- tzw. płatna protekcja czynna (art. 230a § 1 k.k.)
Podjęcie skutecznej obrony Klienta w tego typu sprawach niejednokrotnie wymaga od obrońców doskonałej znajomości przepisów określających obowiązki oraz uprawnienia związane z konkretnym urzędem państwowym lub samorządowym. Znajomość ta nie może przy tym ograniczać się jedynie do aktów prawa powszechnie obowiązującego. W równej mierze kluczowe pozostają akty prawa wewnętrznego, tj. te obowiązujące wyłącznie w ramach danego urzędu / instytucji.
W ramach dotychczasowej praktyki nasza Kancelaria stanęła przed koniecznością zmierzenia się z licznymi zagadnieniami prawnymi, wśród których wymienić można m.in.:
- w jakiej relacji pozostają przepisy karnych penalizujące nieprawidłowości w gospodarce finansowej komitetów wyborczych z przepisem sankcjonującym przyjęcie łapówki przez urzędnika;
- czy w myśl przepisów Kodeksu karnego za funkcjonariusza publicznego uznać można asesora notarialnego lub asesora komorniczego.